Alevilik Nedir?
Allah, Muhammed, Ali kutsallığını kalbinde taşıyan ,
Hz.Ali’nin adaletinden ayrılmayan temelinde insan sevgisi
bulunan her dine , mezhebe ser inanca saygı duyan ve hoşgörü ile
bakan, dil, din, ırk, renk , farkı gözetmeyen eline diline sahip
olma ilkelerini şart koşan, gelmek isteyen, inançlı insanları
çatısı altına alarak manevi susuzluklarını gideren, insanları
yaşadıkları toplumda kendi istekleriyle kendi kendilerini
yargılamalarını sağlayan, laik,demokrat, eiştlikçi, katılımcı,
paylaşımcı düşünceyi savunan, zalime ve zulme karşı gelen,
mazlumun yanında olan, şeriatın bağnaz kuralllarına bağlı
olmayan, ve onu reddeden, İslam dinini kendine göre ve sunni
inancın dışında yorumlayan, aslı doğruluk, kemali dostluk,
cevheri, merhamet, görüşü eşitlik, hazinesi bilgi, meyvası sevgi
hamuru ile yoğrulmuş, insanı Kamil ve erdemli insan yaratmayı ön
gören, korkuyu aşıp sevgi ile tanrıya yönelen, Enel-Hak ile
insanın özünde tanrıyı gören, yaradan ile yaradılan ikiliğinen
Varlk Birliğine varan, edep ve ahlaklığı yaşamın temeline
oturtan, insanı yücelten, hamurunda hem ilahiliğin hemde
irfaniliğin mayası bulunan; kişinin ahlaklı ve karakterli yaşam
ilkelerini belirleyen, Hz. Muhammed ve Hz. Ali’den gelen neslin
imametini teberra ve tebelle ilkesi ile sahiplenen, dini biçim
ve şekil olarak değil, gerçek anlamıyla algılayan, dini bağımsız
bir irade gücü ve batını özelliği ile evrimleştiren akıl ve iman
bütünlüğünde birleştiren ve tüm bunları Kırklar Cemi ile yürüten
bir inanç sistemidir. Alevilik Aleviler için üst kavramı,
Bektaşilik ve Kızılbaşlık ise alt kavramları oluşturur.
Alevilikte Allahtan başka Tanrı Yoktur.
Kızılbaşlık Nedir?
Kızılbaş, Allah’ı ve Resulü uğruna kendini adamış, onların
yolunda canından ve malından vazgeçmiş, bu yolda ölmek var
dönmek yoktur yeminini başına sardığı kırmızı sarık ile ilan
eden kişilerdir.
Bektaşilik Nedir?
Türkiyede babagan ve dedegan kollarına bağlı Aleviler
kendilerini Bektaşi olarak tanımlarlar.
4 Kapı 40 Makam Nedir ?
Yolumuzun erkanı 4 Kapı 40 Makamdır. Bu 4 Kapı ve 40 Makam
şöyledir.
4 Kapı;
* Şeriat Kapısı
* Tarikat Kapısı
* Marifet Kapısı
* Sırr-ı Hakikat Kapısı
1-Şeriat Kapısının Makamları;
o İman getirmek
o İlim öğrenmek
o Namaz, oruç, zekat ve hac ve gaza eylemektir ve cenabetten
arınmaktır.
o Helal istemek, kazanmak, faizi haram saymaktır.
o Nikah Kıymak
o Hayz ve Nifazın Nikahı haram eylemesi
o Arı giymek, arı yemek
o Sünnet-i Cemaat
o Şefkat
o Emri marut, yaramaz işlerden kaçınmak.
2- Tarikat Kapısı:Eğitim ve öğretim müessesesidir
o El alıp tövbe kılmak
o Mürid olmak
o Saçın gidermek ve libasını giymek (gösterişsiz kılık kıyafette
bulunmak.)
o İnsanın nefsi ile mücadele etmesi
o Hizmet etmek
o Korku (hata yapmaktan, gönül kırmaktan,kötülük yapmaktan kork)
o Umut tutmak
o Hırka, (sadelik), Zembil(Hakkın yolunda giden, ulu tanrının
dostluğunu arayan , kendisine tanrıtanrı sevgisinin ateşiyle yol
gösterecek aydınlatıcı aramak için durmadan gezip dolaşmayı),
Makas(dünya ile ilgili her türlü ihtirasın tehlikeli olabilecek
her türlü düşüncenin zihinlerden sökülüp atılması), Seccade
(Tanrının karşısında insan oğlunun ne kadar aciz olduğunu
kavrayarak kibir hırs kendini beğenmişlik gibi duygulardan uzak
durmak), İbret , Hidayettir.
o Sahib-i makam sahib-i cemiyet, (Çevresinde kendisine ve
bilgisine güvenen bir topluluk oluşturabilecek bir kişi sahib-i
cemiyet olacak)
o Aşk ve Şevk ( Bu makama gelmiş Hak , bu kapıda aldığı gereli
bilgi birikimi ile, belli bir olgunluk düzeyine ulaştıktan sonra
ve sağlam ahlak değerlerine sahip olduktan sonra yoluna yine
devam ederek o kutsal amacına ulaşmak ister bunun özlemini
duyar. Böyle özlemi duyan Tarikat kapısından Marifet Kapısına
gelmiştir.
3- Marifet Kapısı
Bu kapıda Yolun Talibi daha derin araştırmalar ve incelemeler
yaparak doğruları ve Hakkı daha derinden keşfedecektir.
o Edep (Yolumuzun ahlak kurallarına aykırı hiçbir davranışta
bulunmamaktır.)
o Korku ( İnsanları çirkin ve zararlı düşüncelerden koruyacak
bir güç kaynağıdır.)
o Perhis/ Yetinmek ( Her türlü aşırı istek ve yönelişlerden ve
her türlü aşırı düşünce ve duygulardan perhizkarlık yapması)
o Sabır / Kanaat (İnsan ancak sabır ile karşılaştığı zorlukların
üstesinden gelir.)
o Utanmak (Utanma duygusunu hisetmek ve taşımak olgunlaşmanın
bir çok başka önemli ve değerli ögesini oluşturur.)
o Cömertlik ( Bir insan , bir arif kişiye gerçek bir tanrı
dostuna cömertlik yakışır.)
o İlim ( İnsan ancak ilim ile yolunda sağlıklı yürüzebilecektir.)
o Miskinlik (Gösterişsiz yaşamak)
o Marifet ( Kaynağını bilimden ve ulu Allaha karşı duyulan
sonsuz bir sevgi , bir doyumsuz aşkve bitmez bir özlemden alan
hem bilim hemde sezgi ve içe doğma yoluyla yüce tanrının zatıve
kainatın oluşumuyla ilgili tüm sırları sakladığı tüm gerçekleri
bilme alma halidir.)
o Kendini bilmek (Kendini bilen kişi Hakkı da görmüş olur. Ve
insanı-ı Kamil olmak yolunda büyük bir adım daha atılmış olur.)
4- Hakikat Kapısı
o İnsan bu kapıdan geçtikten sonra Tanrı dostluğuna kavuşmak o
sonsuz deryaya ulaşarak , orada eriyerek yok olan bir damla
haline dönüşmenin hazzını tadar. Bundan sonra dönüp insanlığa
hizmete gitme kapısıdır. Toprak olmak ( alçak gönüllü olmak)
o 72 Milleti ayıplamamak (Dünya insanlığının hiç birini hor
görmemek ve ayıplamamaktır.)
o Elinden geleni men kılmamak (Kişisel fedakarlıklar yaparak
dilek sahibinin derdine derman olmaktır.)
o Herşeyin kendisinden güven kılması (
o Tanrıya rıza göstermek
o Sohbet
o Seyir (İnsan tasavvuf felsefesine göre 3 önemli yolculuk
yapar. 1- Tanrı katında bir aslı ve gerçeği olarak yaratılır ve
dünyaya gelir . 2- dünyada insanlar kamil olabilme uğruna
verdiği çabalar sonucunda makamına ulaşır. 3- Tanrıya seyirdir.
o Sırr (Gerçek olan tek varlık Yüce Allah’ın varlığıdır.
Dolayısıyla gerçekle ilgili sırlar , Allah’a ait sırlardır.
o Münacattır. (Tanrıya ulaşma , O’na sığınmadır.)
o Müşahade (Tanrının cemalini görebilmek o erişilmez zevke
erebilmek yeri , mutlak gerçeğe ulaşmaktır.)
Kırklar Cemi: Alevilerin bugün sürdürdükleri, erkanları 12
hizmetin yapıldığı ‘yol’ a CEM denir.
HZ. ALİ:
Alevi yolunun kurucusu, İmamların başı, Hz. Hasan ile Hz.
Hüseyin’in babasıdır. Tarikatta ‘Yol Ali’nin ‘ deyimi ile
anılır. Hz. Muhammet ile aynı gömleğe girdiği ( bir olduğu ), bu
yüzden Hz. Muhammed’le ayrı tutulmaması gerektiğine inanılır.
ALLAH”IN ARSLANI IMAM HZ.ALI
EHL-İ BEYT
Hz. Muhammed’in kızı Fatıma anamızdan gelen soydur. Bu soya
giren her kişi Alevi için kutsal önderdir.
* 1-Hz. Muhammed
* 2-İmam Ali
* 3-Hz. Fatma anamız
* 4-İmam Hasan
* 5-İmam Hüseyin
ERKAN NE DEMEKTIR ?
Sözlük anlamı olarak esaslar, direkler demektir. Alevilik erkanı
denildiğinde Aleviliğin esasları , yol kuralları , kısacası yolu
anlaşılır. Alevilik yolunda 7 farz 3 sünnet vardır.
3 SÜNNET
* Allah’ın birliğine inanmak,
* Kalbinde adavet olmamak, kötülük etmemek,
* Tarikatın emirlerini yerine getirmek
7 FARZ
* Mürebbisine düşe
* Müsahib ola
* Taç uruna
* Sırdar ola
* Yar a yar ve özü ulu ola
* Beli Berk ola
* Hakk’a sohbet kıla
CENNET –CEHENNEME İLİŞKİN İNANCIMIZ NEDİR?
Her ne kadar cennet cehennem kavramları Alevi literaturunda da
çokça yer almakta ise de, Kur’an da anlatılan biçimiyle bir
Cennet- cehennnem anlayışı Alevilikte hakim değildir.
MUSAHİPLİK NE DEMEKTİR ? ?
Musahiplik yol kardeşliği demektir. Alevi inancına göre evli her
Alevi kendisine denk düşebilecek başka bir evli Alevi ile dinsel
bir kardeşlik tutar; bu aynı zamanda kendisinin ahiret
kardeşidir. Öz kardeşlik kurallarından daha ağır kuralları olan
bu yol kardeşliği Alevilikte farzdır.
GÖRGÜ NEDİR ? DÜŞKÜNLÜK NEDİR ?
Alevi yolunda her talib , yılda bir kez tüm topluluğun ve
pirinin huzurunda, o yıl içerisinde yaptıklarının ve yol
kurallarına uyup uymadığının hesabını verir. Burada hem dinsel
hem dünya evi sorunlar , sorumluluklar söz konusudur. Eğer kişi,
topluluk tarafından kabul görülmeyen hatalar, fenalıklar
yapmamış ve kuralları yerine getirmişse, pirin ve orada bulunan
yol erenlerinin izniyle görülmüş olur.
Komşuluk ilişkilerinde hoşnutsuz, yol kurallarına aykırılık
gösteren kişiler düşkün bırakılırlar. Düşkünlük bir anlamıyla
toplumun dışına çıkarmak , cemaatten atmak anlamına gelir.
Cezanın büyüklüğüne göre geçici ya da sürekli düşkünlükler
vardır.
ALEVİLİKTE AHLAK SİSTEMİNİN TEMELİ NEDİR?
Alevi sisteminin temeli ; eline , beline, diline hakim olmaktır.
Eline demek, kendisine izinli olmazan şeylere dokunmamak; beline
demek; kendi eşi dışında hiç kimseyle cinsel ilişkide
bulunmamak; diline demek ; yalan söylememek demektir.
KURBAN
Hakk’a sunulan , eti yenilen hayvana kurban denir. Alevilikte
Allah yoluna, İnanç yoluna, ululara ve Hakk’a yakınlaşmak için
kesilir.
ADAK
Bir dileği yerine getirmek, bir tehlikeden korunmak için gücüne
inandığımız şeylere vaad edilen şeylere denir.
LOKMA
Dualanmış bir yiyeceğin her parçasına denir. Dedelerden
ululardan lokma almak sevaptır.
DEM
Kan, zaman, an, soluk anlamına gelir. Alevilikte ‘dem’ kuralları
gereği alınan kutsal içki, dualı içki anlamına gelir.
MUHARREM ORUCUNUN ANLAMI NEDİR?
Kurban Bayramı Hicri Takvim'e göre Zilhicce ayının 10. günü
başlar. Kurban Bayramının 1'nci gününden başlayarak 20 gün
sayılır. 20'nci günün akşamı Muharrem Orucu için niyet edilir ve
oruç başlar. Muharrem Orucundan önce 3 günlük MASUM-U PAK ORUCU
tutulur. Bu oruç Küfe'de şehit düşen Müslüm Bin Akıyl ile
çoçukları ibrahim ve Muhammet için tutulur. Müslüm, imam
Hüseyin'in amcasının oğlu ibrahim ile Muhammet ise amcasının
torunlarıdır. 3 günlük Masum-u Pak ve 12 günlük Muharrem Orucu
olmak üzere toplam 15 gün oruç tutulduktan sonra Muharrem Ayının
13'ncü günü kurbanları tığlanır ve AŞURE dağıtılır. Kurban imam
Ali Zeynel Abidin'in Kerbela Katliamından kurtuluşundan duyulan
sevinci belirtir. Muharrem Ayında eğlence yapılmaz, bıçağa ve
kesici aletlere el sürülmez, düğün-nişan-sünnet törenleri
yapılmaz, karı koca ilişkileri kesilir, kurban kesilmez, et
yenilmez. Kerbela şehitleri'nin çektikleri susuzluğu hissetmek
için su içilmez, eğlence yerlerine gidilmez, saç ve sakal traşı
olunmaz.
Günümüzde bunların bir bölümü uygulanamamaktadır. Örneğin, sakal
traşı olmamak gibi...
Su saf olarak içilmemektedir. Vücudun su ihtiyacı yenilen
yemeklerden, çay-kahve-meşrubat-meyve suyu-ayran gibi sıvı
içeceklerden karşılanır.
Alevi inancı şekilciliğe takılıp kalmayı değil, özü benimser.
Aklın ve ilmin yolundan ayrılmaz. Önemli olan imam Hüseyin'in ve
diğer Kerbela şehitleri'nin çektikleri acıyı ve zorlukları
beyninde, kalbinde ve gönlünde duymaktır. Onlar gibi düşünüp,
onlar gibi yaşayıp, onlar gibi inanmaktır. Zalime karşı çıkıp,
mazlumdan yana olmaktır. Eline-diline-beline sadık olup insanca
ve onurluca yaşamaktır. Onlara layık olmaktır. Ölmeden önce
ölmek, öldükten sonra yaşamaktır. Yaşayan ölü olmamaktır. Yarın
onlar'ın huzuruna alnı açık yüzü pak çıkmaktır. Onlar'ın
bıraktığı onurlu mirasa sahip çıkmaktır.
Belirlenmiş bir iftar vakti'de yoktur. Akşam olup güneş batınca,
karanlık gözle görünce oruç açılır. Gece sahura kalkma
uygulaması Muharrem Orucu'nda yoktur.
Oruç tutulmadan önce (yatmadan önce) şöyle niyet edilir.
Niyetten sonra Muharrem Orucu başlar.
BiSMi ŞAH. ALLAH ALLAH. ERENLERiN HiKMETiNE. ER HAK MUHAMMET-ALi
AŞKINA. iMAM HÜSEYiN EFENDiMiZiN SUSUZLUK ORUCU NiYETiNE.
KERBELA ŞEHiTLERi'NiN TEMiZ RUHLARINA MATEM ORUCU NiYETi iLE HZ.
FATMA ANAMIZIN ŞEFAATiNE. 12 iMAM, 14 MASUM-U PAK
EFENDiLERiMiZiN ŞEVKiNE, 17 KEMERBESTLER HÜRMETiNE HAZIR-GAYiP
GEÇEK ERENLERiN YÜCE HÜMMETLERi ÜZERiMiZDE HAZIR VE NAZIR OLA.
LANET MÜNKiRE. LANET YEZiD'E. RAHMET MÜMiN'E ALLAH EYVALLAH. HÜ
ALEVİLİKTE AŞIĞIN SAZIN VE DEYİŞLERİN ÖNEMİ NEDİR?
Alevi ibadetinde, gerekse sosyal yaşamında büyük yer ve önem
taşır. 12 hizmetten biri aşığa aittir; yani aşıksız Alevi
ibadeti yapılmaz. Makam olarak pirden sonra gelsede, 12 hizmetin
en ağır yükünü taşır. Aşık sazıyla bestelerini yapar, çalar,
çağırır.Alevi ibadetinin vazgeçilmez parçası semah, bu saz aşık
bütünleşmesi içerisinde dönülür.Alevi deyişleri geçmiş
tarihleri, Alevi düşünce ve öğretisini, günlük yaşamı, dünyasal
ilişkileri konu alır. Deyişler aynı zamanda Alevilerin
gülbenklerini oluştururlar. Yine aynı deyişlerle tanrı ile
ilişkiler kurulur.
SEMAH NEDİR?
Alevi inanışında büyük bir yer tutar. Sözcük anlamı; günahlardan
arınmak anlamına gelir. Alevi Cemindede öyle kabul edilir.
CEM NEDİR?
Sözcük anlamı olarak, birleşme, birlik olma, bir araya gelme
demektir. Alevi inancında , ibadet için cem olma, bir araya
gelmeden yola çıkılarak, bütünleşme anlamında kullanılır.
İbadetin yapıldığı yere cem evi denir.
Alevi inancı cemsiz düşünülemez. Bir Alevinin doğumundan ölümüne
tüm yaşantısı cem ile bağlantılıdır. Yola girdiği, müsahib
tuttuğu, erkan gördüğü, görüldüğü-sorulduğu yerdir. Cemin çok
çeşitleri vardır. Kurban cemleri, görgü cemleri, Abdal Musa
cemleri, Bayram cemleri.
KIRKLAR CEMİ
Alevi inancına göre Hz. Ali bu yolu kurduğu zaman kendine eşlik
eden kadınlı erkekli 40 kişi ile birlikte ilk kez bu cemi
gerçekleştirdi. O günden bu yana Alevi topluluğu bu kırkların
cemini sürmektedir.
CEMDE 12 HİZMET
1- Mürşid (Dede) Hizmet itibari ile Hz. Muhammed, Hz. Ali ve
Haci Bektasi Veliýi temsil eder.
Cem Erkanı Başkanlığını yapar,ikrar alır nasip verir. Cenaze,
Müsahiplik, Nikah, Sünnet, Ad takar (isim takar).
2- Rehber Görev itibariyle İmam Hüseyin´i temsil eder.
Yola girmek isteyenleri hazırlar, yol gösterir. Mürsidin en
yakın yardımcısıdır.
3-Gözcü Görev itibariyle Ebuzer Gaffari’yi temsil eder.
Rehberin yardımcısıdır. Cem'in sessiz ve sakinlik içinde
gecmesini sağlar. Cem’in bekcisidir.
4- Çerağcı (Delilci) Görev itibariyle Cabir El Ensari’yi temsil
eder.
Cem evinde bulunan aydınlatma araçlarını yakar. Buhardanlıkları
ve Mumları (Çerağları) hazırlar.
5- Zakir (Aşık) Görev itibariyle Bilal Habeş’i temsil eder.
Cem’de Tevhid, Duazde imam, Mersiye, Semah, Nevruzi'ye söyler.
6- Süpürgeci(Ferraş) Görev itibariyle Selman’ı Piri pakı temsil
eder.
Cem evinin sürekli temizliği ile meşkul olur.
7- Meydancı Görev itibariyle Hüzeyme tül Yemeni’yi temsil eder.
Cem evinde Semahserleri kaldırır. Postları yerine dizer.
8- Niyazci Görev itibariyle Mahmut el Ensari’yi temsil eder.
Kurbanları tekbirler ve keser. Gelen Lokmaları alır ve
dağılımını sağlar.
9- Ibrikci Görev itibariyle Kamber Hazretlerini temsil eder.
Cem de Mürşidin ve Cem erenlerinin abdest almalarını sağlar.
10- Kapıcı Görev itibariyle Gülam Keysani’yi temsil eder.
Cem’e gelen erenlerin evlerini gözetler.
11- Peyikçi Görev itibariyle Amri Ayyari’yi temsil eder.
Cem olacaƃını tüm canlara duyurur.
12- Sakacı Görev itibariyle Ammari Yaseri’yi temsil eder.
Cem evinde Su, Şerbet, Saka, Süt v.b. dağılımını sağlar.
DEMOKRATİK MÜCADELEDE ALEVİLERİN TEMEL İLKELERİ
# Özgürlük ilkesi: Öğretisinde insanı kutsal varlık olarak kabul
eden Alevi örgütlenmesi; kişi özgürlüğünün, inanç ve düşünce
özgürlüğünün en aktif savunucusudur.
# Eşitlik ilkesi: Alevi örgütlenmesi yaşamın her alanında,
gelirlerin paylaşımından öğrenime kadar, bireyin eşitliğini
savunur. Hiçbir kimseye , hiçbir kuruma, hiçbir ulusa ya da
inanca bu eşitliği bozucu ayrıcalıklar tanınmaz.
# Demokrasi ilkesi: Barış: ve demokrasi birbirinin ayrılmaz
parcasıdır. Demokrasi için, insan hakları için, barış için
mücadele etmek ve Aleviler arasında bu düşüncelerin yayılmasına
çalışmak en başta gelen görevimizdir.
# Barış ilkes: Yurtdaşlarımız arasında yayılmak istenen savaş,
şiddet, nefret duyguları yerine sevgiyi ,dayanışmayı, dostluğu
egemen kılmak için çalışmalıyız.
# Laiklik ilkesi: Alevi örgütlenmesi, devlet idaresinde laiklik
ilkesini, varoluş mücadelesinin temel taşlarından biri olarak
görür.
# Emeğin üstünlüğünü savunma ilkesi: Aleviler emeğin üstünlüğüne
inanır , emek verilmiş bütün çalışmalara emekçilere saygı duyar.
# Bağımsız örgütlenme ilkesi: Hz. Ali’nin ‘haksızlık karşısında
eğer susuyorsanız, yalnız hakkınızdan değil, aynı zamanda
şerefinizden de olursunsuz’ ilkesi bizim ilkesidir. Alevi
örgütlenmesi mazlumun yanında, zalimin karşısında her zaman
taraftır. |